Ustroń
Ustroń-jedno z najczęściej odwiedzanych miast w Polsce. Cechuje się wyjątkowym krajobrazem i posiada ogromne walory turystyczne. Miasto odwiedza wiele turystów i amatorów wędrówek górskich.
Ustroń to miasto i gmina zlokalizowana w południowej części Polski, w powiecie cieszyńskim. Do 1954 był siedzibą gminy Ustroń. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa bielskiego. Obecnie miasto należy do województwa śląskiego.
W II połowie XVIII wieku odkryto tu pokłady rudy żelaza, co doprowadziło do otwarcia w 1772 r. pierwszej huty w Księstwie Cieszyńskim. Od tej pory Ustroń rozwijał się jako ośrodek przemysłowy. Inwentarz z 1823 r. wymienia również browar, 4 młyny, tartak, cegielnię, piec wapienny i papiernię w Polanie. W 1783 r. powstała drewniana szkoła ewangelicka, nieco później także katolicka. W 1835 r. ewangelicy wybudowali murowaną szkołę. W XIX wieku odkryto też właściwości lecznicze wody, ogrzewanej bogatym w związki siarki żużlem wielkopiecowym. Przy dobrych warunkach klimatycznych spowodowało to popularyzację Ustronia jako miejscowości uzdrowiskowej. Po otwarciu nowej huty w pobliskim Trzyńcu, do której przeniesiono wiele wydziałów z Ustronia, ustrońskie hutnictwo zaczęło podupadać, a w 1897 r. całkowicie wygaszono ostatni wielki piec. Hutę przekształcono w średniej wielkości zakład przetwórstwa żelaza (kuźnię), która funkcjonuje do dziś. Od tej pory Ustroń rozwijał się wyłącznie jako miejscowość uzdrowiskowa i wypoczynkowa.
Po raz pierwszy Ustroń wymieniony był około 1305 r w księdze uposażeń biskupów wrocławskich. Pierwsi osadnicy założyli Ustroń Dolny. W 2 poł. XVI w. zaczął powstawać Ustroń Górny a jeszcze dalej w górę Wisły, "na Polance" (dziś Ustroń Polana), pierwszych 12 zagrodników odnotowano w 1607 r. Ustroń Dolny i część Górnego były od najdawniejszych czasów własnością szlachecką. Pozostała część Górnego Ustronia stanowiła własność książęcą. Z czasem ustrońskie dobra szlacheckie uległy rozdrobnieniu, które starali się przejąć książęta cieszyńscy. Elżbieta Lukrecja w 1633 r. kupiła od Mikołaja Rudzkiego część Ustronia Górnego i Polankę, a w 1637 r. - część Ustronia Dolnego, należącą do Tschammera. Pozostałe ostatecznie w 1738 r. zostały wykupione przez księcia cieszyńskiego Franciszka Lotaryńskiego. Obie części Ustronia połączono w jedną wieś w 1839 r.
W 1621 r. w czasie wojny trzydziestoletniej Ustroń został spalony przez przebywające tu wojska neapolitańskie, walczące po stronie katolickiej Austrii. Uciekający przed grabieżami chłopi zaczęli osiedlać się coraz wyżej w górach i przestawiać się na gospodarkę hodowlaną. W 2 poł. XVII w. na okolicznych górach istniało już szereg gospodarstw pasterskich, opartych na wzorach wołoskich. W 1788 r. na Równicy, Orłowej i Czantorii 39 gospodarzy ustrońskich wypasało ok. 1500 owiec i kilkadziesiąt krów.
